Jak to jest ze znakiem pokoju?

Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów dnia 8 czerwca 2014 roku wydała List Okólny: Znaczenie rytualne daru pokoju podczas Mszy św. W obliczu pojawiających się nadużyć zwraca w nim uwagę na konieczność przywrócenia właściwego sensu liturgicznego gestu znaku pokoju oraz sposobu jego celebrowania.

Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego (z trzeciego wydania Mszału Rzymskiego Rzym 2002) znak pokoju określa następująco: Następuje obrzęd pokoju, w którym Kościół prosi o pokój i jedność dla siebie samego i dla całej ludzkiej rodziny, wierni zaś okazują sobie trwającą w Kościele komunię i miłość, zanim przyjmą Najświętszy Sakrament (nr 82). Ma on miejsce bezpośrednio przed modlitwą „Baranku Boży...”, w której pojawia się prośba o dar pokoju, oraz przed Komunią św. Jest to zatem chwila, w której zgromadzeni proszę o pokój, który jest owocem zjednoczenia obecnych z Bogiem przychodzącym pod postaciami Chleba i Wina. Jednocześnie chwilę wcześniej wierni okazują sobie trwającą w Kościele komunię, jedność i miłość, których źródło jest w Jezusie Chrystusie.

Wspomniany powyżej List Okólny zwraca uwagę na (nr 7):

• znak pokoju może być w liturgii pominięty, jeśli okoliczności za tym przemawiają, np. jeśli przewiduje się, że nie zostanie on wykonany należycie,

• nie należy podczas znaku pokoju wykonywać żadnego śpiewu, np. „śpiewu o pokój”,

• podczas znaku pokoju wierni nie powinni przemieszczać się w celu przekazania sobie znaku pokoju; nie jest konieczne podejście do wszystkich uczestniczących w liturgii,

• celebrans główny oraz koncelebransi nie powinni oddalać się od ołtarza, aby przekazać znak niektórym wiernym (nie celebrans do ministrantów, lecz ministranci powinni podejść, aby przyjąć przekazywany znak pokoju),

• należy unikać sytuacji, w której znak pokoju staje się okazją do wyrażenia gratulacji, życzeń, podziękowań czy kondolencji podczas uroczystości np. ślubu czy pogrzebu.

W Kościele w Polsce znak pokoju wierni przekazują poprzez skłon głowy lub coraz częściej przez podanie ręki. Za modelowe należy uznać przekazywanie znaku pokoju podczas koncelebry: pokój przyjęty od ołtarza przez celebransa głównego przekazywany jest przez niego dalej do koncelebransów, a ci z kolei przekazują go dalej, a następnie poprzez ministrantów znak pokoju przekazywany jest do wszystkich obecnych.